Swellendam

12 februari

Als we aan de ontbijttafel zitten, komt Melissa nog even langs met de boodschap dat ze een geschenkje voor ons heeft, dat ze ons voor het uitchecken wil geven. Even later komt ze terug met twee ingepakte ‘booklets’ over... de Swartbergpas, die ze overhandigd aan Kathleen en Annemie, die haar een kus op de wang geven. Onbevreesd als ze zijn en niet bang dat haar kleur ‘afgeeft’. “Zoals heel wat witte mensen denken,” vertelde ze gisteren. “Geeft ze het boekje omdat het weer en vooral het zicht gisteren slecht was of omdat ze ons een tof gezelschap vond?” We gokken op het laatste. “Ze heeft dat gisteren zelf gezegd en Louise, de vrouw van Johan Keller, de eigenaar, heeft ook verteld dat Melissa enthousiast over ons sprak.” Een mens mag soms het beste denken, toch? Ook over zichzelf.

Omdat de elektriciteit ook vanmorgen uitgevallen is, kunnen we niet met onze ‘plastieken portemonnee’ betalen en we hebben niet voldoende cash op zak om te betalen. Maar dat wordt zelfs niet gevraagd. “Ik zal het bedrag debiteren van een creditcard en een seintje geven.” Ik noteer de nodige gegevens en onderteken. Dat doe ik ook met het evaluatieformulier, met slechts één en dezelfde quotering: excellent. Met een opgeblonken, spierwitte auto - ook dat behoort tot de service van het huis - vertrekken we naar Swellendam, een tussenstop - op ons verzoek ingelast, om te grote afstanden te vermijden - op weg naar Franschhoek, de laatste halte voor Kaapstad.

Route 62 geeft ons een duidelijke kijk op de uitgestrektheid van de Kleine Karoo. Onmetelijk, zo lijkt het. Via Calitzdorp, de portohoofdstad van Zuid-Afrika, Ladismith en Barrydale rijden we door een ruig en dor landschap, met prachtige vergezichten, rotsformaties en passen. We passeren ook Ronnie’s sexshop. Na een avondje met vrienden en een glaasje of zo, voegden zijn vrienden het woord ‘sex’ toe aan het opschrift Ronnie’s shop’ dat hij geschilderd had op zijn boerderijwinkeltje waar hij verse producten en fruit verkocht. Te druk doende met het oplappen van zijn stalletje besteedde hij geen aandacht aan het extra schilderwerk. Ronnie’s sex shop werd een pleisterplek voor de locals om een biertje te drinken. Tot iemand tijdens zo’n avond suggereerde: “Why don’t you just open a pub?” And the rest, as they say is history.

Als we de N2 - de rode draad op onze reis, maar die loopt dan ook van noord naar zuid - opdraaien, verandert het weer: mistig en regenachtig. De Tradouwpas, die Barrydale via Suurbraak met Swellendam verbindt, nemen we in de regen. Ook hier merken we weinig van de beschreven ‘spectacular views’ al is het zicht beter dan gisteren op de Swartbergpas. Beide passen hebben een naam gemeen: Thomas Bain, de ontwerper en bouwer van de passen. Ook hier werkte hij met veroordeelde werkers, zo’n 300. De pas kwam er op verzoek van de lokale boeren om hun goederen in de kleine haven van Beaufort te krijgen. Een haven die John Barry - Barrydale weet je wel - stichtte aan de monding van de Breede Rivier. Op die manier bespaarden de boeren heel wat tijd om hun goederen in Kaapstad te krijgen. Twee weken onderweg met een ossenwagen of zes weken, een groot verschil. Bain voltooide dit ‘masterpiece of engineering’ in 1873. De officiële naam ‘Southey Pass’, naar de vroegere beheerder van de kolonie geraakte nooit echt in gebruik. De oorspronkelijke naam, tevens de naam van de rivier, Tradouw, wat in de taal van de oorspronkelijke bewoners, de Khoi, ‘het pad van de vrouw’ betekende, bleef behouden. Na een klim tot 347 meter boven zeeniveau daalt de weg richting Suurbraak, een voormalige missiepost en deelgemeente van Swellendam.

Swellendam is na Kaapstad en Stellenbosch, de derde oudste stad van Zuid-Afrika, gesticht in 1745 door Baron Gustav van Imhoff, een VIP van de Verenigde Oost-Indische Compagnie en werd vernoemd naar gouverneur Hendrik Swellengrebel - Zouden ze die ook Hekkie genoemd hebben? Als Melissa een tijdgenote was geweest zeker en vast. - en zijn vrouw Helena ten Damme. In de beginjaren was de stad vooral gekend voor de wagenproductie en als laatste ‘punt van beschaving’ voor de trekboers van waaruit ze het binnenland introkken. Het werd een welvarende stad, wat nog steeds te merken is aan de talrijke 18de eeuwse gebouwen.

We lassen een stop in voor een bezoekje. We parkeren in de buurt van het Drostdy Museum, het huis van de drost, bestuurder en rechter in de 18de eeuw. Een gebouw dat zo weggeplukt lijkt uit een Nederlands Bokrijk. We wandelen verder richting Old Gaol, in de Lonely Planet beschreven als een voormalige gevangenis. De waarheid wordt hier geweld aan gedaan. De eetgelegenheid Old Gaol, wat inderdaad gevangenis betekent, is sinds enkele jaren gehuisvest in een mooi, oud gebouw op het plein tegenover de witgekalkte Nederlandse Gereformeerde Kerk. Daarvoor baatten ze hun zaak uit in het Sipierhuis, de vroegere gevangenis naast het Drostdy-huis. De naam Old Gaol hebben ze behouden. Het was - en is nog steeds - een goed draaiende horecazaak, verhuisd omwille van te klein. De lunch die we bestellen is meer dan OK.

De Swellendam Country Lodge, ons verblijf voor vandaag, wordt gerund door een Nederlands koppel. Heiko geeft ons de nodige praktische informatie over de stad en de omgeving. “Als je iets wil eten vanavond kan je best hiernaast terecht, in de Old Mill. Voor de meer exclusieve restaurants rij je beter terug naar het centrum.” Onze keuze voor de Old Mill resulteert niet alleen in een bijzonder lekkere maaltijd - een van de verfijndere die we al gegeten hebben, minstens een top-3 notering - maar ook in een ontmoeting met de vrouw van de chef, afkomstig uit - de wereld is ongelooflijk klein - Begijnendijk, de woonplaats van Bruno en Kathleen. Ze wonen 14 jaar in Zuid-Afrika en kookten tot vorig jaar in Robertson. Nu, op verzoek van de Belgische eigenares van de zaak, hier waar ze vrijwel van nul zijn moeten starten, maar het lijkt te lukken.